Het wat, hoe en waarom van kunst, deel 4.

Hoe onderscheidt kunst zich nog meer?

Waar decoratieve, functionele en illustratieve vormgeving zich conformeren aan de bestaande culturele waarden en opvattingen, werkt kunst vanuit het ‘contra- intuïtieve’. Het gaat tegen het gevoel in en daagt daarmee uit om verder te kijken. Het schuurt, tart ‘ons gezonde verstand’ maar roept daarmee vragen op die ons voorspelbaar gedrag doorbreken.
Kunst gaat hiermee over het uitstellen van de behoefte om het werk rationeel te benoemen.
Werk dat volledig in woorden te vatten is maakt zichzelf overbodig. Het wordt een illustratie bij het verbale verhaal. Beeldende kunst drukt zich daarentegen uit in de beeldtaal, zonder voorafgaande woorden.
Kunst ontsluit betekenis in de vragen die de toeschouwer zich erbij stelt. In kunst leren we daarom het oordelen uit te stellen en eerst goed te kijken: hoe minder ik er meteen van vind, hoe meer ik zal ontdekken. Kunst kijken vraagt bij herhaling langzaam en aandachtig kijken. Kunst remt hiermee het korte termijn denken af. Het vraagt om lange termijn denken als het gaat om betekenis ontdekken in de gelaagdheid van het werk.

Kunst voldoet vanuit z’n ‘DNA’ niet aan het verwachtingspatroon van de kijker.
De mate van onvoorspelbaarheid bepaalt dus mede de vraag of een werk kunst is.
Kunst daagt uit, verontrust, haalt uit de comfortzone, zet op het verkeerde been, vraagt om over onze vertrouwde grenzen heen te stappen. Kunst bevestigt niet het reeds bekende, maar neemt ons aan de hand naar nieuw land, nieuwe perspectieven op de werkelijkheid.
Kunst helpt ons onze vertrouwde grenspaaltjes een stukje verder te plaatsen en daarmee onze belevingswereld en denkwijzen te verruimen. We vergroten ons voorstellingsvermogen.
Een groot voorstellingsvermogen hebben we nodig om dingen te gaan begrijpen die buiten onze belevingswereld vallen. Zonder voorstellingsvermogen geen creativiteit, vernieuwing en tolerantie. Het voorstellingsvermogen is essentieel voor de creativiteit die nodig is om tot oplossingen te komen voor vraagstukken die op ons pad komen.
Kunst is daarmee nooit decoratie, nooit commercieel en nooit ‘een product’.
Het wantrouwen jegens kunst is dus eigenlijk vreemd paradoxaal gezien de positieve invloed die kunst heeft bij de ontwikkeling van mensen in hun beleving van de wereld en hun rol in de samenleving.